13 maja 2024 roku minęła piąta rocznica śmierci Stanisława Niemczyka, bodaj najoryginalniejszego wizjonera polskiej architektury współczesnej, ale z pewnością najlepszego architekta zespołów świątynnych, z ich niezwykle bogatą i złożoną symboliką. Odszedł tak, jak żył. Bardzo cicho, godnie, bo podstępna choroba powróciła ze zdwojoną siłą i na koniec odebrała mu nawet wzrok.
Zresztą zawsze patrzył na świat oczyma duszy, stąd jego dalekowzroczne projekty kościołów odbiegają od wszystkich innych. Był wrogiem zbytniego przepychu, będąc zdania, że nie trzeba wytwarzać wrażenia sakralności, bo jeśli architektura wytwarza przestrzeń, to w przypadku budowy kościoła tak nie jest. Przestrzeń relacji z Bogiem już jest nam dana, a architekt ma tylko przygotować miejsce dla tej relacji i tej przestrzeni.
Ta zaadaptowana przez niego jest dopracowana pod każdym względem, ale jako że „lepsze jest wrogiem dobrego”, już teraz niektórzy próbują ingerować w jego dzieła, niszcząc ponadczasową myśl projektanta. Zresztą jak dotąd tylko jeden zaprojektowany przez niego obiekt znalazł się na liście konserwatora zabytków.
Stanisław Niemczyk za życia nie do końca był w Polsce rozumiany i doceniany. Podobnie zresztą jak w rodzinnych Czechowicach-Dziedzicach, czy w swojej drugiej małej ojczyźnie – Tychach. Trudno być prorokiem we własnym kraju...
Chociaż podnosi się coraz więcej głosów mówiących o jego geniuszu, to nie nastała jeszcze jego pora. Jak mówią niektórzy, musi przeminąć pokolenie jego oponentów, osób, które zwyczajnie zazdrościły mu jego talentów, charyzmy i rozległej wiedzy. Ale nie tylko tego. Profesor Paweł Taranczewski uważa wręcz, że Stanisław Niemczyk był mistykiem. Dotykając sercem realizacji jego architektonicznych wizji można łatwo dostrzec, jak wiele w tym prawdy.
– Stanisława Niemczyka nie ma już z nami i teraz jest bardzo ważny czas, żeby zapamiętać go prawdziwie, żeby nie próbować dopasować go do jakiegoś obrazu, własnego wyobrażenia, tylko przede wszystkim wsłuchać się w to, co on sam miał do powiedzenia – przekonywała nie od rzeczy podczas promocji książki „Architekt dobra i piękna. Rzecz o Stanisławie Niemczyku” jej współautorka Ewa Chudyba, zafascynowana jego sposobem myślenia.
Tymczasem Stanisław Niemczyk znalazł już miejsce w krakowskim Muzeum Narodowym. – „Kanonizacja” Niemczyka już się dokonała i w przyszłości studia nad jego twórczością, nad jego miejscem w architekturze polskiej, jego prezentacja w muzealnictwie będzie tym bardziej wyrazista i jeszcze bardziej doceniana – zaznaczył podczas wykładu w czechowickim Miejskim Domu Kultury dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie profesor Andrzej Szczerski. – Możemy się nim szczycić i pokazywać w świecie jako wyjątkowego regionalistę, twórcę, kontynuatora architektury modernistycznej, regionalistycznej w Polsce, która zawsze była najważniejszym z osiągnięć historii architektury polskiej. I takie miejsce Niemczyk w tym środowisku ma bez wątpienia zagwarantowane.
Dr Ryszard Nakonieczny twierdzi, że Stanisław Niemczyk był mistrzem budowania więzi społecznych, kulturowych, religijnych i środowiskowych. Może się to okazać prawdziwe nawet za wiele dziesiątek lat, bo architekci odchodzą, ale architektura trwa niemal wiecznie – jak wieczna będzie pamięć o mistrzu...
"Architekt jest tylko jeden" – Barbara Siemińska. Maj 2024 r., A5, 210 stron. Wydawnictwo B63, cena: 35 zł.
*
Książkę można nabyć w punktach sprzedaży:
– Izba Regionalna przy MDK w Czechowicach-Dziedzicach, ul. Niepodległości 42;
– Milux, ul. Moniuszki 1, Czechowice-Dziedzice;
– FHU Sylwia Żyła, Czechowice-Dziedzice, ul. Traugutta 11;
– Lombard „U Leszka”, ul. Michałowicza 6b, Czechowice-Dziedzice;
– Galeria Bielska BWA, ul. 3 Maja 11, Bielsko-Biała;
– księgarnia „Ariadna”, ul. ks. Londzina 1, Strumień;
– sklep „Papiernik”, ul. Bielska 63, Chybie.
Wydawnictwo B63 prowadzi sprzedaż wysyłkową. Zamówienia można składać pod adresem:
barbara.sieminska@prasa-lokalna.plKoszt 35 zł + 10 zł wysyłka (brutto).
Pozdrawiam.
